Ndụ ndị mmadụ n'ụwa niile na-abawanye. Ugbu a, ọtụtụ ndị mmadụ nwere ike ịdị ndụ karịa afọ 60 ma ọ bụ karịa. Ọnụ ọgụgụ na oke nke ndị agadi nọ na mba ọ bụla gburugburu ụwa na-eto eto.
N'afọ 2030, otu onye n'ime mmadụ isii n'ụwa ga-eru afọ 60 ma ọ bụ karịa. N'oge ahụ, ọnụ ọgụgụ ndị bi na 60 afọ ma ọ bụ karịa ga-abawanye site na otu ijeri na 2020 ruo 1.4 ijeri. N'afọ 2050, ọnụ ọgụgụ ndị gbara afọ 60 ma ọ bụ karịa ga-eji okpukpu abụọ ruo ijeri 2.1. A na-atụ anya na ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ gbara afọ 80 ma ọ bụ karịa ga-abawanye n'etiti 2020 na 2050, na-eru nde 426.
Ọ bụ ezie na ịka nká nke ndị mmadụ, nke a maara dị ka ịka nká nke igwe mmadụ, malitere na mba ndị nwere nnukwu ego (dị ka na Japan, ebe 30% nke ndị bi na-agafela afọ 60), ugbu a bụ mba ndị dị ala na nke etiti na-enwe mgbanwe kachasị ukwuu. N'afọ 2050, ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị bi n'ụwa gbara afọ 60 ma ọ bụ karịa ga-ebi na mba ndị nwere obere ego na etiti.
Nkọwa nke ịka nká
N'ọkwa dị ndụ, ịka nká bụ n'ihi mmụkọ dị iche iche nke molekụla na cellular mebiri ka oge na-aga. Nke a na-eduga n'ịbelata nke nta nke nta nke ikike anụ ahụ na nke uche, mmụba n'ihe ize ndụ nke ọrịa, na n'ikpeazụ ọnwụ. Mgbanwe ndị a abụghị ahịrị ma ọ bụ na-agbanwe agbanwe, na a na-ejikọta ha naanị na afọ mmadụ. Ụdị dị iche iche a na-ahụ n'etiti ndị agadi abụghị ihe efu. Na mgbakwunye na mgbanwe physiological, ịka nká na-ejikọtakarị na mgbanwe ndụ ndị ọzọ, dị ka ịla ezumike nká, ịkwaga n'ụlọ dị mma karị, na ọnwụ nke ndị enyi na ndị mmekọ.
Ọnọdụ ahụike nkịtị metụtara ịka nká
Ọnọdụ ahụ ike na-adịkarị n'etiti ndị agadi gụnyere ịnụ ihe, cataracts na mmejọ mgbagha, mgbu azụ na olu, na osteoarthritis, ọrịa akpa ume na-adịghị ala ala, ọrịa shuga, ịda mbà n'obi, na dementia. Ka ndị mmadụ na-aka nká, o yikarịrị ka ha ga-enweta ọtụtụ ọnọdụ n'otu oge.
Ihe ọzọ e ji mara ịka nká bụ mpụta nke ọtụtụ ọnọdụ ahụike siri ike, nke a na-akpọkarị ọrịa geriatric. Ha na-abụkarị n'ihi ọtụtụ ihe na-akpata, gụnyere adịghị ike, mmamịrị incontinence, ọdịda, delirium, na ọnya nrụgide.
Ihe ndị na-emetụta ịka nká ahụike
Ogologo ndụ ogologo na-enye ohere ọ bụghị nanị maka ndị agadi na ezinụlọ ha kamakwa maka ọha mmadụ dum. Afọ ndị ọzọ na-enye ohere ịchụso ihe omume ọhụrụ, dị ka ịga n'ihu na agụmakwụkwọ, ọrụ ọhụrụ, ma ọ bụ agụụ mmekọahụ echefuru ogologo oge. Ndị agadi na-enyekwara ezinaụlọ na obodo aka n'ọtụtụ ụzọ. Agbanyeghị, ogo nke enwetara ohere na onyinye ndị a dabere na otu ihe: ahụike.
Ihe àmà na-egosi na ọnụ ọgụgụ ndị ahụ́ siri ike na-anọgide na-adịchaghị adịgide, nke pụtara na ọnụ ọgụgụ ndị afọ biri na ahụ́ ike na-abawanye. Ọ bụrụ na ndị mmadụ nwere ike ibi ndụ ọtụtụ afọ ndị a n'ezi ahụike anụ ahụ yana ọ bụrụ na ha bi na gburugburu ebe nkwado, ikike ha nwere ime ihe ndị ha ji kpọrọ ihe ga-adị ka nke ndị na-eto eto. Ọ bụrụ na e ji mara afọ ndị ọzọ ndị a site n'ịdalata ikike anụ ahụ na nke uche, mgbe ahụ mmetụta ndị agadi na ọha mmadụ ga-adị njọ karị.
Ọ bụ ezie na ụfọdụ mgbanwe ahụike na-eme na ịka nká bụ mkpụrụ ndụ ihe nketa, ọtụtụ bụ n'ihi gburugburu anụ ahụ na nke ọha mmadụ - gụnyere ezinụlọ ha, agbata obi na obodo, na njirimara onwe ha.
Ọ bụ ezie na mgbanwe ụfọdụ na ahụike ndị agadi sitere na mkpụrụ ndụ ihe nketa, ihe ka ọtụtụ bụ n'ihi ọnọdụ anụ ahụ na nke ọha mmadụ, gụnyere ezinụlọ ha, agbata obi, obodo, na àgwà onwe ha, dị ka okike, agbụrụ, ma ọ bụ ọnọdụ akụ na ụba. Gburugburu ebe obibi nke ndị mmadụ na-etolite, ọbụlagodi na ọkwa nwa ebu n'afọ, jikọtara ya na njirimara onwe ha, nwere mmetụta dị ogologo oge na ịka nká ha.
Gburugburu anụ ahụ na mmekọrịta mmadụ na ibe ya nwere ike imetụta ahụike ozugbo ma ọ bụ na-apụtaghị ìhè site na imetụta ihe mgbochi ma ọ bụ ihe mkpali nye ohere, mkpebi, na omume ahụike. Ịnọgide na-enwe àgwà ahụike n'oge ndụ niile, karịsịa nri kwesịrị ekwesị, mgbatị ahụ mgbe niile, na ịkwụsị ise siga, ihe niile na-enye aka n'ibelata ihe ize ndụ nke ọrịa ndị na-adịghị agbasa, imeziwanye ikike anụ ahụ na nke uche, na igbu oge ịdabere na nlekọta.
Ebe nkwado anụ ahụ na nke ọha na eze na-enyekwa ndị mmadụ ohere ime ihe ndị dị mkpa nke nwere ike bụrụ ihe ịma aka n'ihi ike ịdalata. Ọmụmaatụ nke gburugburu nkwado gụnyere ịnweta ụlọ ọha na nchekwa na njem, yana ebe enwere ike ịga ije. N'ịzụlite usoro ahụike ọha na eze maka ịka nká, ọ dị mkpa ka ị tụlee ọ bụghị nanị n'otu n'otu na usoro gburugburu ebe obibi nke na-ebelata mfu ndị metụtara ịka nká, kamakwa ndị nwere ike ịkwalite mgbake, mgbanwe, na ọganihu mmekọrịta mmadụ na ibe ya.
Ihe ịma aka dị n'ịgbasa ọnụ ọgụgụ mmadụ merela agadi
O nweghị onye merela agadi. Ụfọdụ ndị dị afọ 80 nwere ikike anụ ahụ na nke uche yiri ọtụtụ ndị dị afọ 30, ebe ndị ọzọ na-enwe nnukwu ọdịda mgbe ha ka dị obere. Nlekọta ahụike ọha zuru oke ga-edozi ọtụtụ ahụmahụ na mkpa dị n'etiti ndị agadi.
Iji dozie ihe ịma aka nke ndị agadi, ndị ọkachamara ahụike ọha na eze na ọha mmadụ kwesịrị ịnakwere ma na-agbagha àgwà ndị ọgbọ, ịmepụta atumatu iji dozie ọnọdụ ndị dị ugbu a na nke a na-atụ anya ya, na ịmepụta gburugburu ebe obibi na-akwado nke anụ ahụ na nke ọha na eze na-enye ndị agadi ohere ime ihe ndị dị mkpa nke nwere ike ịbụ ihe ịma aka n'ihi ike ibelata.
Otu ihe atụ nke ndị dị otú ahụakụrụngwa akụrụngwa na-akwado bụ ebuli ụlọ mposi. Ọ nwere ike inyere ndị agadi ma ọ bụ ndị nwere obere njem aka izute nsogbu ndị na-emenye ihere mgbe ha na-aga mposi. N'ịmepụta usoro ahụike ọha na eze maka ịka nká, ọ dị mkpa ịtụle ọ bụghị naanị ụzọ onye ọ bụla na gburugburu ebe obibi na-ebelata mfu ndị metụtara ịka nká kamakwa ndị nwere ike ịkwalite mgbake, mgbanwe, na ọganihu mmekọrịta mmadụ na ibe ya.
Azịza nke WHO
Nzukọ Ezumezu nke Mba Ndị Dị n'Otu kwupụtara 2021-2030 dị ka afọ iri nke UN nke ịka nká ma kpọkuo Òtù Ahụ Ike Ụwa ka ọ na-eduzi mmejuputa ya. Afọ iri nke UN Healthy Aging bụ mmekorita zuru ụwa ọnụ nke na-achịkọta gọọmentị, ọha mmadụ, òtù mba ụwa, ndị ọkachamara, agụmakwụkwọ, mgbasa ozi, na ngalaba nkeonwe iji mee afọ 10 nke ahaziri ahazi, catalytic, na imekọ ihe ọnụ iji kwalite ndụ ogologo na ahụike.
Afọ iri ahụ dabere na WHO Global Strategy and Action Plan on Aging and Health na United Nations International Plan of Action on Ageing, na-akwado mmezu nke United Nations 2030 Agenda for Sustainable Development and Sustainable Development Goals.
Afọ iri nke UN Healthy Aging (2021-2030) bu n'obi imezu ebumnuche anọ:
Ịgbanwe akụkọ na stereotypes gburugburu ịka nká;
Iji mepụta gburugburu nkwado maka ịka nká;
Inweta nlekọta agbakwunyere na ọrụ ahụike mbụ maka ndị agadi;
Iji kwalite nha, nleba anya na nyocha gbasara ịka nká siri ike.
Oge nzipu: Mar-13-2023
