Þróun öldrunar

Saga bakgrunns

Ítalía er talin eitt af þeim löndum þar sem öldrun þjóðarinnar er hvað alvarlegust. Á síðustu tíu árum hefur meðalaldur íbúa Ítalíu hækkað úr 43 árum í 45,7 ár, lífslíkur karla hafa náð 81 ári og lífslíkur kvenna hafa náð 85,3 árum og hlutfall íbúa eldri en 65 ára hefur hækkað í 23,2%.

Gögn sýna að frá og með 1. janúar 2017 var heildaríbúafjöldi Ítalíu 60,57 milljónir, sem er 86.000 fækkun miðað við sama tímabil í fyrra, og neikvæður vöxtur níu ár í röð frá 2007. Nýfæðingar féllu í 474.000 árið 2016 úr 486.000 árið áður og dauðsföll féllu í 608.000 úr 648.000. Meira en 115.000 Ítalir fluttu til útlanda árið 2016, sem er 12,6% aukning miðað við 2015.

Í skýrslunni var bent á að öldrunarferlið á Ítalíu héldi áfram. Árið 2016 fór fjöldi íbúa eldri en 65 ára yfir 13,5 milljónir, sem samsvarar 22,3% af heildaríbúafjölda landsins, sem er 0,3% aukning frá fyrra ári. Á sama tíma jókst meðalævilengd ítalskra karla árið 2016 úr 80,1 ári árið áður í 80,6 ár, og kvenna úr 84,6 árum í 85,1 ár. Þar að auki jókst meðalaldur barnshafandi kvenna á Ítalíu í 31,7 ár árið 2016 og meðalfrjósemi lækkaði í 1,34 frá 1,35 í fyrra.

Samkvæmt tölfræði frá árinu 2019 var Ítalía næst elstu öldrunarlandið í heiminum. Heildaríbúafjöldi Ítalíu er um 59,5 milljónir, þar af eru um 28,6% eldri en 60 ára og 22,4% eldri en 65 ára. Af þeim sökum er einn af hverjum fimm Ítalíu eldri en 65 ára. Þýskaland er þriðja elstu öldrunarlandið í heiminum. Heildaríbúafjöldi Þýskalands er um 83,15 milljónir, þar af eru um 27,4% eldri en 60 ára og um 21,1% eldri en 65 ára.

Nýjasta könnun

Í nýjustu skýrslu frá ítölsku hagstofunni er gert ráð fyrir að íbúafjöldi Ítalíu muni lækka niður í um 47,6 milljónir árið 2070, sem er um 20% lækkun frá janúar 2020. Fjölmiðlar á Ítalíu greindu frá því 27. að íbúafjöldi Ítalíu væri um 59,6 milljónir í janúar 2020 og að þessi tala muni lækka niður í um 58 milljónir árið 2030 og síðan niður í um 54,1 milljón árið 2050.

Auk fækkunar íbúa má ekki hunsa öldrun íbúa Ítalíu. Hagstofan spáir því að á árunum 2020 til 2050 muni meðalaldur Ítala hækka úr 45,7 árum í 50,7 ár; hlutfall fólks eldri en 65 ára af heildaríbúafjöldanum muni aukast úr 23,2% í 35%; hlutfall fólks undir 14 ára aldri muni aukast úr 13% í ekki meira en 12%; hlutfall fólks á vinnualdri muni lækka úr 63% í 53%. Fæðingartíðni Ítalíu hefur verið lág meðal Evrópulanda í mörg ár. Frá árinu 2007 hefur dánartíðni Ítalíu farið yfir fæðingartíðnina á hverju ári.

Rannsóknarstofnun Ítalska verkalýðssambandsins sagði að öldrun þjóðarinnar muni hafa alvarleg áhrif á vinnumarkað landsins. Eftir 20 ár mun vinnufærum íbúum Ítalíu á aldrinum 16 til 63 ára fækka um 6,8 milljónir, en íbúum undir 15 ára aldri og eldri en 64 ára sem eru ekki á vinnufærum aldri mun fjölga um 3,8 milljónir.

Árið 2021 greindu ítalskir fjölmiðlar frá því að fjöldi Ítala eldri en 65 ára væri nú 1,5 sinnum meiri en fjöldi ungs fólks undir 14 ára aldri og að þetta hlutfall muni aukast í 2,07 sinnum árið 2030. Breytingar á lýðfræðilegri uppbyggingu aldrandi samfélagsins hafa valdið ítölskum stjórnmálum, efnahag og samfélagi alvarlegum áskorunum.

Aukinn fjöldi aldraðra hefur valdið félagslegum vandamálum. Til dæmis hefur tilhneigingu til að breyta almenningsáliti eldri kjósenda áhrif á stefnumótun á landsvísu og mótar félags- og efnahagsþróun á Ítalíu. Þar að auki hafa Ítalir sterka fjölskylduvitund og umönnun aldraðra er talin vera ábyrgð fjölskyldunnar. Hlutfall hjúkrunarheimila og heimaþjónustu á Ítalíu er ekki hátt og ríkisstofnanir og samfélagið grípa aðeins inn í þegar einhleypir aldraðir og einhleypir þurfa á því að halda. Þess vegna hefur heilsufar og dagleg umönnun aldraðra orðið sífellt mikilvægara mál í ítölsku samfélagi. Ítalska fréttastofan ANSA vitnaði í nýjustu gögn frá Ítalsku heilbrigðiseftirlitinu sem sýna að árið 2028 munu um 6,3 milljónir aldraðra á Ítalíu missa sjálfstæði sitt, sem mun leiða til alvarlegra félagslegra vandamála eins og ófullnægjandi umönnunar. Á sama tíma hefur hlutfall aldraðra á Ítalíu sem þjást af þunglyndi og skilnaðarmál aldraðra sem eru að endurskipuleggja fjölskyldur sínar einnig aukist á undanförnum árum.

Íbúapíramídar - Íbúapíramídi Ítalíu árið 2022

IT Ítalía

Árið 2022 er íbúafjöldi á Ítalíu svona:

Heildaríbúafjöldi	59.119.400	100%
Ungmennafjöldi	7.416.450	12,54%
Vinnufærður íbúafjöldi	37.601.842	63,60%
Aldraðir íbúar	14.101,108	23,85%

Árið 2032 verður fjöldi aldraðra á vinnualdri innan við 60% af heildaríbúafjöldanum. Fjöldi aldraðra mun meira en tvöfaldast miðað við fjölda unglinga fyrir árið 2024. Heildaríbúafjöldinn náði hámarki árið 2014, 60.347.844.

Árið 2050 munu aldraðir vera 37,09% af ítölsku þjóðinni og vandamálið með öldrun þjóðarinnar er alvarlegt. [Alþjóðahagfræði Alþjóðabankans]

Mynd 2 [Alþjóðleg tölfræði Alþjóðabankans]

Saga bakgrunns

Þýskaland hóf langa öldrunarferlið sitt á seinni hluta 19. aldar. Árið 1930 voru íbúar 65 ára og eldri 7% af heildaríbúafjöldanum, sem markaði að Þýskaland hafði tekið forystuna í að ganga inn í öldrunarsamfélag. Síðan þá hefur hlutfall aldraðra haldið áfram að hækka. Á 45 árum, frá 1930 til 1975, hefur hlutfall þýska þjóðarinnar 65 ára og eldri aukist úr 7% í 14%.

Efnahagsstaða Þýskalands er þolinmóðari gagnvart öldrun þjóðarinnar, þannig að lífeyristryggingahlutfall og lífeyrisstig eru tiltölulega há. Samkvæmt tölfræði var iðgjald lögbundinnar lífeyristryggingar í Þýskalandi allt að 20,3% árin 1997 og 1998. Sterkur efnahagslegur grunnur gefur því fjármagn til að viðhalda háum lífeyrisútgjöldum. Hins vegar mun vaxandi þróun öldrunar þjóðarinnar og aukin lífslíkur óhjákvæmilega leiða til fjölgunar lífeyrisþega og fjölda ára sem þeir fá. Jafnvel í núverandi efnahagsástandi er vafasamt hvort hægt sé að viðhalda upphaflegu háu bótastigi. Ef efnahagsástandið versnar og stífleiki mikillar velferðar gerir það erfitt að lækka lífeyrisstigið verulega, verður erfitt að ríða tígrisdýri. Þýskaland er meðvitað um þetta og reyndi að lækka óhóflega lífeyrisstigið í lífeyrisumbótalögunum frá 1999, bæta við þróunarþætti íbúa við útreikningsformúlu lífeyrisins, og á sama tíma tryggja hóflega lækkun lífeyrisstigsins, með / lífeyrisgullstigsábyrgðarákvæði 0 til að tryggja staðlað lífeyrisstig.

Nýjasta könnun

Árið 2020 var íbúafjöldi Þýskalands 83,155 milljónir, með náttúrulegum vexti upp á -2,5‰, sem er 0,9 prósentustigum lækkun miðað við baby boom tímabilið árið 1964. Í 48 ár í röð hefur nýi íbúafjöldi ekki getað bætt upp dánarbilið, aðallega vegna innflytjenda og annarrar kynslóðar innflytjenda sem uppsprettu íbúafjölgunar. Gert er ráð fyrir að íbúafjöldi Þýskalands muni fækka um 6% fyrir árið 2060 miðað við árið 2020. Dauðsföll en fæðingar voru 212.000 fleiri í Þýskalandi árið 2020, samanborið við 161.000 árið 2019, og náttúrulegur fjöldi íbúafjölgunar jókst. Samkvæmt þýsku hagstofunni hélt fjöldi aldraðra áfram að aukast þrátt fyrir aukningu dánartíðni þýsku íbúa árið 2020 vegna áhrifa nýju krónufaraldursins. Íbúum 80 ára og eldri jókst um 4,5% frá fyrra ári í 5,9 milljónir, sem ýtir undir hækkandi lífeyrissparnað og kostnað vegna heilbrigðisþjónustu.

Samkvæmt gögnum Alþjóðabankans jókst hlutfall íbúa 65 ára og eldri í Þýskalandi úr 9,7% í 21,9% frá 1950 til 2020, sem er hærra en í Bandaríkjunum, Hong Kong, Kína og Frakklandi, þar sem hlutfallið er 16,6%, 18,2%, 18,7% og 20,8%. Þjóðin er í sjötta sæti í heiminum og er spáð að hún nái 28,5% árið 2060. Samkvæmt gögnum frá CIA World Factbook jókst miðgildi aldurs í Þýskalandi úr 34,2 árum í 47,8 ár á árunum 1970-2020, sem er fjórða sætið í heiminum, örlítið lægra en í Japan sem er 48,7 ár og mun hærra en í Ítalíu, Frakklandi, Bretlandi og Bandaríkjunum. Hvað varðar öldrunarhraða er öldrunarhraði Þýskalands næst á eftir Japan, í fyrsta sæti yfir vestræna lönd. Það tók Þýskaland 40 ár að breytast úr öldrun þar sem íbúafjöldinn var meira en 7% af íbúum 65 ára og eldri yfir í djúpa öldrun þar sem íbúafjöldinn var meira en 14%, og 65, 126, 46, 24 ár í Bandaríkjunum, Frakklandi, Bretlandi og Japan.

Samkvæmt nýjustu lýðfræðilegum gögnum sem þýska hagstofan gaf út 27. árið 2020, voru 17,7 milljónir aldraðra 65 ára og eldri í Þýskalandi í lok árs 2019, sem samsvarar 21,4% af heildaríbúafjöldanum. Fjöldi aldraðra í Þýskalandi hefur aukist um 36,6% á síðustu 20 árum. Í lok árs 1997 voru aldraðir 65 ára og eldri í Þýskalandi 13 milljónir, sem samsvarar 15,8% af heildaríbúafjöldanum.

Konur voru 56,4% af þýsku þjóðinni 65 ára og eldri, samanborið við 63% í lok árs 1997. Meðal ESB-landa er Þýskaland land þar sem öldrun íbúa er tiltölulega mikil. Meðalhlutfall íbúa 65 ára og eldri í ESB er 19,4% af heildaríbúafjöldanum, aðeins Ítalía og Grikkland eru örlítið eldri en Þýskaland.

Vegna öldrunarþróunar stendur Þýskaland frammi fyrir miklum skorti á hjúkrunarfræðingum. Samkvæmt fréttum fjölmiðla á staðnum eru nú næstum ein milljón hjúkrunarstarfsmanna í Þýskalandi og fjöldi hjúkrunarfræðinga er yfirþyrmandi. Í lok árs 2017 þurftu um 2,9 milljónir manna í Þýskalandi á umönnun að halda og árið 2030 er gert ráð fyrir að 4,1 milljón manna þurfi á umönnun að halda.

Í júlí 2020 tilkynnti þýska ríkisstjórnin áætlanir um að hækka laun hjúkrunarfræðinga, bæta vinnuskilyrði og efla hjúkrunarþjálfun. Heilbrigðisráðherrann Jens Spahn sagði einnig að áætlanir væru um að ráða fleiri hjúkrunarfræðinga erlendis frá.

Í desember 2019 þurftu 4,13 milljónir manna í Þýskalandi á langtímaumönnun að halda samkvæmt skilgreiningu laga um langtímaumönnunartryggingar, sem er veruleg aukning um 710.000 manns eða 21% samanborið við 3,41 milljón manns sem þurftu á langtímaumönnun að halda í desember 2017.

Eftir því sem nýtt, víðtækara hugtak um langtímaumönnun verður þekktara og öldrun eykst samanlagt mun fjöldi þeirra sem þurfa umönnun aukast ár frá ári. Hvað varðar fjölda starfsmanna sem koma að hjúkrunarþjónustu, þá voru 764.000 hjúkrunarstarfsmenn á hjúkrunarheimilum í Þýskalandi árið 2017 og 390.000 hjúkrunarstarfsmenn í heimahjúkrun, samtals 1,155 milljónir, sem var mun lægra en 3,41 milljón sem þurftu á hjúkrunarþjónustu að halda það ár.

Miðað við dreifingu heilbrigðisstofnana og sjúkrastofnana nálægt búsetustað, bjuggu um 67% þeirra sem þurftu hjúkrunarþjónustu í Þýskalandi árið 2019 í fjölskylduumhverfi og nutu umönnunar ættingja eða fagfólks sem veitti göngudeildarþjónustu. En samkvæmt Lýðfræðistofnun Berlínar kjósa meira en 76 prósent þýskra „baby boomers“ að vera sjálfstæðir lengur og ferðast frjálslega um búsetustað sinn, frekar en að fá einfaldlega umönnun heima. Á sama tíma telja 35% aldraðra í samfélaginu að það sé sífellt mikilvægara að hafa alhliða heimilislæknis- og lækningavöruverslun innan skamms ferðafjarlægðar með því að ganga eða bera farartæki. Sérstaklega í Austur-Þýskalandi og á landsbyggðinni er dreifingarþéttleiki læknastofa og heilsugæslustöðva minni en 60% af því sem er í þróuðum vesturhéruðum, og skortur á faglærðu hjúkrunarstarfsfólki mun verða sífellt alvarlegri með aldrinum.

Íbúapíramídar - Íbúapíramídi Þýskalands árið 2022

Þýskaland

Árið 2022 er íbúafjöldi Þýskalands eftirfarandi:

Samtals íbúafjöldi	83.426.788	100%
Unglingar íbúafjöldi	11.626.786	13,94%
Vinna aldur íbúafjöldi	53.221.159	63,79%
Aldraðir íbúafjöldi	18.578.843	22,27%

Árið 2030 verður fjöldi aldraðra á vinnualdri innan við 60% af heildaríbúafjöldanum. Fjöldi aldraðra mun meira en tvöfaldast miðað við fjöldi unglinga fyrir árið 2033. Heildaríbúafjöldinn mun ná hámarki upp í 83.426.788 árið 2022.

Árið 2050 munu aldraðir vera 30,43% af þýsku þjóðinni og vandamálið með öldrun þjóðarinnar er alvarlegt. [Alþjóðahagfræði Alþjóðabankans]

Mynd 2 [Alþjóðleg tölfræði Alþjóðabankans]

Saga bakgrunns

Frá því að Sovétríkin hrundu árið 1991 hefur íbúafjöldi Rússlands verið að minnka af mörgum efnahagslegum og félagslegum ástæðum. Íbúafjöldi Rússlands var 148,6 milljónir árið 1993 og féll niður í um 142,8 milljónir árið 2008, sem er fækkun um næstum 6 milljónir. Frá 1992 til 2008 féll heildaríbúafjöldi Rússlands úr 148,5 milljónum í 142,7 milljónir, sem er fækkun um 5,8 milljónir manna.

Árið 2013 upplifði Rússland sína fyrstu náttúrulegu íbúafjölgun frá sjálfstæði, með 22.900 fleiri fæðingum en dauðsföllum. Árið 2015 jókst heildaríbúafjöldi Rússlands í 146,3 milljónir og náði þar með markmiðum og verkefnum „Hugmyndarinnar um íbúastefnu Rússneska sambandsríkisins fram til ársins 2025“ á undan áætlun. Árið 2017 jókst heildaríbúafjöldi Rússlands í 146,88 milljónir, sem er næst hæsti heildaríbúafjöldi Rússa frá falli Sovétríkjanna.

Hins vegar hafa efnahagslegu og félagslegu þættirnir sem leiddu til fækkunar íbúa Rússlands ekki batnað verulega og þrýstingurinn á íbúafjölda hefur aftur lækkað eftir stutta lægð. Frá árinu 2018 fór rússneska íbúafjöldi að fækka aftur og fækkunin hefur orðið sífellt meira og meira.

Samkvæmt alþjóðlegri venju þýðir það að þegar aldraðir í landi eldri en 60 ára eru 10% af heildaríbúafjölda, eða aldraðir eldri en 65 ára ná 7% af heildaríbúafjölda, þýðir það að landið hefur hafið öldrunarsamfélag. „Í Rússlandi ... er framfærsluhlutfall aldraðra allt að 34% til 36%. Framfærsluhlutfall aldraðra í löndum þar sem alvarleg öldrunarþróun hefur átt sér stað í heiminum á sama tímabili er: 17,2% til 24,2% í Japan, 24,1% til 24,3% í Bretlandi og 21,7% í Þýskalandi. %～23,7%, Frakkland 21,3%～24,8%. Í alþjóðlegum samanburði er framfærsluhlutfall aldraðra í Rússlandi mjög hátt, sem sýnir að öldrunarstig rússnesku þjóðarinnar er mjög alvarlegt.“ Í janúar 2005 voru 17,33% íbúa Rússlands eldri en 65 ára og 13,72% af heildaríbúafjöldanum. Því er Rússland þegar orðið sannkallað öldrunarland.

Eftir smávægilega fækkun árin 2018 og 2019 hefur lýðfræðileg staða Rússlands boðað óvenju slæmt ár fyrir árið 2020. Undir áhrifum nýja krónufaraldursins jókst fjöldi dauðsfalla árið 2020 um 18% samanborið við 2019 og náði um 2,139 milljónum, þar af voru um 104.000 dauðsföll beint af völdum nýja krónuveirunnar. Á sama tímabili var fjöldi fæðinga í Rússlandi um 1,437 milljónir, sem er 44.600 fækkun frá 2019. Dauðsföll voru mun fleiri en fæðingar og náttúruleg fækkun íbúa var sú mesta síðan 2005. Faraldurinn hefur takmarkað innstreymi erlendra innflytjenda og árið 2020 mun Rússland aðeins bæta við um 100.000 manns með erlendum innflytjendum. Samsetning náttúrulegrar fólksfækkunar og mikillar fækkunar erlendra innflytjenda hefur leitt til um 600.000 fólksfækkunar í Rússlandi árið 2020, 18 sinnum meiri en árið 2019 og sú mesta síðan 2003.

Árið 2019 var hlutfall rússneskra íbúa eldri en 65 ára 14% og í byrjun árs 2021 var það komið í 15,5%. Þótt öldrun Rússlands sé ekki eins alvarleg og í Japan og Evrópulöndum, hefur hún náð sama stigi og í þróuðum löndum eins og Bandaríkjunum, Ástralíu og Kanada, og fyrirbærið „að eldast áður en maður verður ríkur“ er að verða sífellt áberandi. Í öðru lagi er gamalt vandamál kynjajafnvægis enn óleyst. Árið 2021 munu karlar vera 46,3% af rússnesku þjóðinni og 53,7% kvenna, þar sem konur verða næstum 11 milljónum fleiri en karlar.

Nýjasta könnun

Samkvæmt rússnesku alríkishagstofunni var heildaríbúafjöldi Rússlands í upphafi árs 2020 146,781 milljónir, þar af voru meira en 32 milljónir eldri en 60 ára, sem samsvarar 21,8% af heildaríbúafjöldanum.

Samkvæmt sérstökum gögnum var íbúafjöldi Rússlands 146,781 milljónir í upphafi árs 2020, þar af 68,097 milljónir karla og 78,684 milljónir kvenna. Samkvæmt tilteknum aldurshópum:

1) Það eru meira en 18 milljónir barna á aldrinum 0-9 ára og meira en 14,7 milljónir unglinga á aldrinum 10-19 ára;

2) Það eru meira en 17,3 milljónir ungmenna á aldrinum 20-29 ára, 24,4 milljónir á aldrinum 30-39 ára og 20,3 milljónir á aldrinum 40-49 ára;

3) Það eru 19,8 milljónir eftirlaunaþega á aldrinum 50-59 ára;

4) Það eru meira en 32 milljónir manna eldri en 60 ára, sem eru 21,8% af heildaríbúafjöldanum.

Rússneska sambandsríkið

Árið 2022 var íbúafjöldi Rússneska sambandsríkisins eftirfarandi:

Samtals íbúafjöldi	144.732.514	100%
Unglingar íbúafjöldi	25.685.450	17,75%
Vinna aldur íbúafjöldi	96.329.309	66,56%
Aldraðir íbúafjöldi	22.717.755	15,70%

Fólk á vinnualdri verður innan við 60% af heildaríbúafjöldanum árið 2051. Heildaríbúafjöldinn náði hámarki árið 1994, þegar hann var 148.932.648.

Árið 2050 myndu aldraðir vera 24,12% af íbúum Rússneska sambandsríkisins og vandamálið með öldrun þjóðarinnar er alvarlegt. [Alþjóðahagfræði Alþjóðabankans]

Mynd 2 [Alþjóðleg tölfræði Alþjóðabankans]